เด็กไทยโดนบูลลี่อันดับ 2 ของโลก! พ่อแม่จะช่วยได้อย่างไร?

เมื่อ The Glory ตีแผ่ความรุนแรงของการกลั่นแกล้งในโรงเรียนได้อย่างเจ็บแสบ ได้ใจผู้ชมจนต้องมีภาคต่อ ติดอันดับ Top 10 ทาง Netflix จนหลายคนตั้งตารอ วันนี้ The Glory จะกลับมาอีกครั้ง! เตรียมพร้อมชำระแค้นในอดีตอย่างถึงพริกถึงขิง เพราะการบูลลี่ไม่ใช่เรื่อง(ของ)เด็กๆ แต่สร้างบาดแผลและตราบาปชั่วชีวิต

เมื่อหันกลับมาดูที่ประเทศเรา ลูกโดนบูลลี่ ลูกโดนเพื่อนแกล้ง ไม่ใช่เรื่องใหม่ในสังคมไทย ระยะหลังพบว่ามีข่าวเกี่ยวกับการกลั่นแกล้งในรั้วโรงเรียนบ่อยขึ้น และดูเหมือนว่าสถานการณ์จะหนักหน่วงขึ้น เมื่อพ่อแม่ไม่สามารถปกป้องลูกได้ 24 ชั่วโมง พ่อแม่จะหยุดความเลวร้ายเมื่อลูกโดนบูลลี่ได้อย่างไร เราชวนคุณพ่อคุณแม่มาเจาะลึกเรื่องนี้กันอีกหน่อยเพื่อหาวิธีรับมือที่ถูกต้อง

จากสถิติของกรมสุขภาพจิตพบเด็กโดนกลั่นแกล้งในโรงเรียนมากถึง 6 แสนคน ซึ่งเป็นอันดับที่ 2 ของโลกรองจากประเทศญี่ปุ่น อีกทั้งยังมีแนวโน้มว่าจะทวีความรุนแรงขึ้นทุกปี นอกจากผลกระทบระยะสั้นแล้วยังส่งผลกระทบต่อสุขภาพจิตและการดำเนินชีวิตระยะยาว

คนส่วนใหญ่มักเข้าใจว่าการถูกกลั่นแกล้งจะเกิดขึ้นเมื่อถูกทำร้ายร่างกายเท่านั้น แต่ความจริงแล้ว การกลั่นแกล้งเกิดขึ้นได้หลายทาง ดังนี้

• การกลั่นแกล้งทางร่างกาย (Physical Bullying) หรือการทำร้ายร่างกาย ไม่ว่าจะเป็นการตับหัว ชกต่อย ใช้อาวุธทำร้าย ไม่ว่าจะสร้างความบาดเจ็บเล็กน้อย หรือรุนแรง ล้วนเป็นเรื่องที่ยอมรับไม่ได้ ทั้งยังสร้างผลกระทบต่อร่างกายและจิตใจของเหยื่อ
• การกลั่นแกล้งทางวาจา (Verbal Bullying) ไม่ว่าจะต่อว่าด้วยคำหยาบคาย การเขียนคำต่อว่า ล้อเลียน หรือพูดให้อีกฝ่ายอับอาย
• การกลั่นแกล้งผ่านโลกโซเชียล (Cyberbullying) เป็นการกลั่นแกล้งที่รุนแรงและอันตราย เพราะโลกโซเชียลขยายวงกว้างอย่างรวดเร็ว และเมื่อออกสู่สาธารณะแล้ว ร่องรอยดิจิทัล (Digital footprint) ลบออกได้ยากยิ่ง Cyberbullying มักเกิดกับกลุ่มวัยรุ่น ไม่ว่าจะเป็นการโพสต์ภาพหรือข้อความกลั่นแกล้ง การโพสต์คลิปสร้างความอับอาย ส่งผลให้เด็กเกิดปัญหาด้านความสัมพันธ์ อับอาย รู้สึกไร้ที่ยืนในสังคม ขาดที่พึ่งพิง

ลูกโดนบูลลี่ไม่ใช่แค่เจ็บตัว เสียใจ แต่เสี่ยงอันตรายถึงชีวิต 

คุณพ่อคุณแม่ทราบหรือไม่ว่า การโดนแกล้งเล็ก ๆ น้อย ๆ ที่เกิดขึ้นกับลูก หากสะสมทุกวันจะส่งผลกระทบด้านจิตใจได้มากที่สุด รวมถึงความสามารถของเด็กด้วย โดยเฉพาะความสามารถในการเรียนรู้ เพราะลูกจะรู้สึกวิตกกังวล ไม่อยากมาโรงเรียน ไม่มีสมาธิในการเรียน เมื่อผลการเรียนแย่ลง เด็กจะยิ่งรู้สึกไร้ค่า ไร้ตัวตน ไม่มีเพื่อน งานวิจัยจากยูเนสโก้พบว่า เด็กที่โดนบูลลี่มากกว่าร้อยละ 50 ต้องลาออกจากโรงเรียน เสียโอกาสทางการศึกษาและกระทบต่อการใช้ชีวิตในอนาคตด้วย

หากลูกไม่ได้รับความช่วยเหลือจากคุณครูหรือผู้ปกครองอย่างทันท่วงที และปล่อยให้ถูกบูลลี่ไปเรื่อย ๆ เพราะคิดว่า 

“แค่เรื่องเล็ก เป็นธรรมดาของเด็ก ๆ เดี๋ยวจะผ่านไป” 

หรือ 

“ลูกต้องอดทนสิ ไม่งั้นจะอยู่ในสังคมได้อย่างไร คนในสังคมมีทุกประเภท” 

ยิ่งครอบครัวที่อาจเป็นที่พึ่งสุดท้ายกลับหันหน้าหนี ลูกก็ยิ่งมีแนวโน้มสูงที่จะมีปัญหาสุขภาพจิต โดยเฉพาะโรคซึมเศร้า มากกว่าร้อยละ 50 และนำไปสู่การฆ่าตัวตายในที่สุด 

นอกจากนี้ยังมีเด็กอีกกลุ่มหนึ่งที่ตอบโต้ปัญหานี้ด้วยความรุนแรง เช่น การสู้กลับ หรือแก้แค้นด้วยพฤติกรรมที่รุนแรงกว่า อย่างการใช้อาวุธ แม้วิธีนี้ดูเหมือนว่าลูกจะเอาตัวรอดจากสถานการณ์ได้ แต่สุ่มเสี่ยงที่ลูกจะกลายเป็นผู้กระทำผิดไปด้วย  

พ่อแม่จะรู้ได้อย่างไรว่าลูกโดนบูลลี่

สำหรับเด็กเล็กวัยอนุบาล–ประถม ยังใกล้ชิดกับครอบครัว คุณพ่อคุณแม่จะเห็นความผิดปกติได้ง่าย ๆ ว่าลูกโดนบูลลี่หรือไม่ โดยสังเกตจากพฤติกรรม ดังนี้

• ลูกมีร่องรอยโดนทำร้าย เช่น รอยช้ำ รอยจิก ตี หรือร่องรอยของมีคมหรือไม่
• ลูกเลี่ยงที่จะพูดถึงเพื่อนร่วมชั้น หรือเล่าถึงกิจกรรมที่โรงเรียน
• ลูกมีความเครียด กินข้าวน้อยลง พูดน้อย ซึม ขี้หงุดหงิด หรือสีหน้าโศกเศร้า
• ลูกค่อยข้างเก็บตัว ไม่มีเพื่อน หรือไม่อยากเข้าสังคม
• ลูกมีอาการตื่นผวากลางดึก หรือฉี่รดที่นอนบ่อย ๆ 

เห็นอย่างนี้แล้ว ปัญหาลูกโดนบูลลี่ทั้งในและนอกโรงเรียนไม่ใช่เรื่องเล็ก คุณพ่อคุณแม่จึงจำเป็นต้องปลูกฝังความคิดที่ดี เช่นการยอมรับความแตกต่าง  ความเห็นอกเห็นใจผู้อื่น สอนฝึกทักษะการรับมือให้ลูกเอาตัวรอดจากการโดนบูลลี่ และที่สำคัญคุณพ่อคุณแม่ต้องหมั่นสังเกตพฤติกรรมของลูก และเพื่อนรอบตัว เพื่อจับสัญญาณผิดปกติได้ทัน แก้ไขปัญหาได้ทันที