กิจกรรมที่พ่อแม่ควรชวนลูกทำเพื่อพัฒนาทักษะ EF ทั้ง 9 ด้าน

กิจกรรมที่พ่อแม่ควรชวนลูกทำเพื่อพัฒนาทักษะ EF ทั้ง 9 ด้าน

สมัยที่คุณพ่อคุณแม่หลายบ้านยังเด็กอาจเคยได้ยินและคุ้นกับการพัฒนาให้เด็กๆ มี IQ EQ แต่ในยุคปัจจุบันเราจะได้ยินว่ามีการเน้นกระบวนการพัฒนาสมองของลูกน้อยด้วย EF อย่างแพร่หลาย แล้ว EF คืออะไร และกิจกรรมที่พ่อแม่ควรชวนลูกทำเพื่อพัฒนาทักษะ EF มีอะไรบ้าง วันนี้เราจะมาทำความรู้จักกับทักษะ EF ทุกด้านให้ดียิ่งขึ้น

EF ย่อมาจาก Executive Function คือกระบวนการทำงานของสมองส่วนหน้า ที่เกี่ยวข้องกับความคิด ความรู้สึกและการกระทำ ซึ่งมีความสำคัญต่อการตัดสินใจ การวางเเผนและการบริหารจัดการในชีวิตประจำวัน งานวิจัยเผยว่าเด็กอายุระหว่าง 3-6 ปีเป็นช่วงเวลาที่เด็กสามารถพัฒนา EF ได้ดีที่สุด เพราะเป็นช่วงที่สมองส่วนหน้ามีการพัฒนามากที่สุด EF ประกอบด้วยทักษะ 9 ด้าน และมีกิจกรรมที่พ่อแม่ควรชวนลูกทำเพื่อพัฒนาทักษะ EF ดังนี้

1.ทักษะความจำที่นำมาใช้งาน คือความสามรถในการจำเรื่องราวที่เด็กได้เรียนรู้ เชื่อมโยงกับประสบการณ์ที่เคยเจอมาในอดีต กิจกรรมที่พ่อเเม่ควรส่งเสริม ได้แก่ ให้ลูกทานอาหารที่มีประโยชน์ และพักผ่อนให้เพียงพอ แสดงความรักด้วยการกอด หอม พูดคุยกับลูกบ่อยๆ เพื่อให้ลูกรู้สึกอบอุ่น การให้ลูกทำกิจกรรมที่ได้เรียนรู้ผ่านประสาทสัมผัสทั้งห้า (ตา หู จมูก ปาก มือ) เพื่อให้จดจำได้ดีขึ้น การเล่านิทานให้ลูกฟัง ร้องเพลง เล่นกีฬา

2. ทักษะการยั้งคิดไตร่ตรอง คือความสามารถในการควบคุมตนเอง รู้ว่าสิ่งใดควรทำ – ไม่ควรทำ เช่น ไม่นำของเพื่อนมาเป็นของตนเอง และสามารถจดจ่อกับสิ่งที่ทำอยู่ กิจกรรมที่พ่อเเม่ควรส่งเสริม ได้แก่ การฝึกการหายใจเข้าลึกๆ ฝึกสมาธิ หาของเล่นเสริมพัฒนาการที่ต้องใช้สมาธิ ใช้สมองวางแผน และคิดแก้ปัญหา ให้เล่นอุปกรณ์อิเล็กโทรนิคน้อยลง ให้เล่นดนตรี สอนให้รู้จักควบคุมอารมณ์ เช่น ถ้ารู้สึกโมโห ให้นับตัวเลข 1-10 

3. ทักษะการยืดหยุ่นความคิด คือทักษะที่ช่วยให้ลูกรู้จักปรับตัว ยืดหยุ่นรู้จักแก้ไขปัญหาตามสิ่งเเวดล้อมหรือสถานการณ์ที่เปลี่ยนไป กิจกรรมที่พ่อเเม่ควรส่งเสริม ได้แก่ การเล่นอย่างอิสระ กิจกรรมด้านศิลปะ เช่น การวาดรูป ระบายสี การปั้น การพับ ตัด ปะ ฝึกให้ลูกทำของเล่นจากวัสดุเหลือใช้ การต่อบล็อกเป็นรูปทรงต่าง ๆ

4. ทักษะการจดจ่อใส่ใจ คือความสามารถในการจดจ่อกับการทำกิจกรรม ไม่วอกแวก กิจกรรมที่พ่อเเม่ควรส่งเสริม ได้เเก่ การอ่านหนังสือ เกมส์ที่ฝึกระเบียบวินัย การฟังเพลง วาดรูป ระบายสี การต่อจิ๊กซอว์ / ต่อบล็อกรูปทรงต่างๆ การสวดมนต์ ไหว้พระก่อนนอน

5. ทักษะการควบคุมอารมณ์ คือความสามารถในการควบคุมการแสดงออกทางด้านอารมณ์ กิจกรรมที่พ่อเเม่ควรส่งเสริมเพื่อช่วยให้ลูกรู้จักควบคุมอารมณ์ได้ดี ได้แก่ ให้ลูกได้เล่นร่วมกับผู้อื่น เพื่อรู้จักการแบ่งปัน อดทนรอคอย ให้ลูกช่วยงานบ้าน อ่านนิทานที่เกี่ยวกับลักษณะนิสัยที่ดีให้ลูกฟัง

6. ทักษะการวางแผนและการจัดการ คือความสามารถในการวางแผน จัดการอย่างเป็นระบบ กิจกรรมที่พ่อเเม่ควรส่งเสริม ได้เเก่ สอนลูกเรียนรู้เรื่องเวลา รู้จักตั้งเป้าหมาย เช่น หัดให้รู้จักเก็บเงินเพื่อซื้อของที่อยากได้ ฝึกให้รับผิดชอบทำงานบ้าน ฝึกให้ลูกรู้จักวางแผนด้วยตนเอง

7. ทักษะการประเมินตนเอง คือทักษะการรู้ข้อดี ข้อด้อยเเละสามารถทบทวนแก้ไขปรับปรุง ตัวเองได้ กิจกรรมที่พ่อเเม่ควรส่งเสริม ได้เเก่ การให้ลูกเล่าประสบการณ์ที่ได้จากกิจกรรมที่ได้ทำมา 

8. ทักษะการริเริ่มและลงมือทำ เป็นการฝึกให้ลูกกล้าคิด กล้าทำอะไรใหม่ๆ อย่างไม่เกรงกลัว กิจกรรมที่พ่อเเม่ควรส่งเสริม ได้แก่ การพาลูกไปเล่นกับเด็กคนอื่นๆ เพื่อให้มีสังคมและเเลกเปลี่ยนเรียนรู้กับเพื่อนๆ เปิดโอกาสให้ลูกแสดงความคิดเห็น และเลือกทำในสิ่งที่ตนเองสนใจ

9. ทักษะความเพียรมุ่งสู่เป้าหมาย คือ ความสามารถในการเผชิญอุปสรรค เเละพยายามอย่างไม่ยอมเเพ้ กิจกรรมที่พ่อเเม่ควรส่งเสริม ได้เเก่ การเล่นกีฬา ดนตรี ศิลปะ ต่อจิ๊กซอว์ ต่อบล็อก ของเล่นไม้ หมากฮอส หมากรุก

กิจกรรมทั้งหลายที่ได้แนะนำให้คุณพ่อคุณแม่ได้ลองไปทำร่วมกับลูก รวมทั้งสนับสนุนให้ลูกทำเหล่านี้ ไม่จำเป็นต้องยัดเยียดให้ลูกทำทั้งหมดในระยะเวลาอันสั้น ขอเพียงแค่คุณพ่อคุณแม่และลูกค่อยๆ เล่น ค่อยๆ สอนกันไป  ไม่กดดันจนเกิดความเครียด เน้นให้เรียนรู้อย่างมีความสุข ลูกก็จะสามารถมีพัฒนาการด้านทักษะ EF ทั้ง 9 ด้านได้เป็นอย่างดี